Kunstmatige intelligente bewegwijzering

Toen Julia Bijl begon aan haar stage bij de Nationale Bewegwijzeringsdienst (NBd), kreeg ze een uitdagende opdracht mee: onderzoek wat kunstmatige intelligentie (AI) voor de organisatie kan betekenen. En niet alleen voor morgen, maar ook voor over vijf of zelfs tien jaar. Voor Julia, masterstudent Artificial Intelligence én Data Science aan de Radboud Universiteit, was dat een buitenkans.

Vrijheid voor eigen invulling
“Ik vond het juist interessant dat de NBd nog helemaal niets met AI had gedaan,” vertelt Bijl. “Er lag niets vast. Dat betekende dat ik vanaf nul mocht beginnen. Er was veel ruimte voor creativiteit, en ik werd niet in een richting geduwd. Dit is de NBd – succes ermee. Die vrijheid gaf me energie.”

Julia startte met het voeren van gesprekken – heel veel gesprekken. Met medewerkers van vrijwel elk domein binnen de organisatie onderzocht ze hoe de NBd werkt en waar technologie iets zou kunnen toevoegen. “Soms waren er duidelijk kansen, maar soms was het gewoon niet realistisch. Dan kost de investering meer dan het ooit oplevert.”

Routenetwerken automatisch analyseren
Julia zag genoeg andere mogelijkheden. Bij het datateam bijvoorbeeld: daar worden wekelijks dashboards gedeeld over openstaande taken en wie waar aan werkt. Interessante informatie, maar vooral voor de korte termijn. “Met een AI-model kun je juist op zoek naar patronen over een langere periode. Daarmee kun je voorspellen, plannen en sturen.”

Ook voor planvormers zag Julia toekomst: “Bijvoorbeeld in het automatisch analyseren van routenetwerken. Dan hoef je niet bord voor bord na te gaan hoe een route precies loopt. Dat scheelt tijd én vergissingen.” En ook de frontoffice heeft kansen, bijvoorbeeld door offertes deels te automatiseren of met slimme systemen te bepalen met wie en hoe vaak je contact onderhoudt.

Het meest handig zou een Large Language Model zijn, ofwel een type chatbot als ChatGPT of Google Bard. Momenteel mogen overheidsdiensten geen gebruik maken van deze modellen. Met dit type model kunnen collega’s mails schrijven, borden ontwerpen, offertes maken, etc. “De NBd is te klein en er is te weinig data om zo’n model te trainen”, vertelt Julia. “Ik adviseer de NBd te kijken waar Rijkswaterstaat aan werkt en je daar als NBd bij aan te sluiten.”

Gevaren AI
AI brengt niet alleen kansen, maar ook verantwoordelijkheden met zich mee, benadrukt Julia. “Ik merkte dat veel mensen nog weinig weten over wat er onder de motorkap gebeurt, terwijl daar juist de risico’s liggen.” Ze noemt voorbeelden als gebrekkige transparantie, het schenden van privacy en het gebruik van AI-tools die getraind zijn op data die zonder toestemming is verzameld – denk aan kunst, teksten, of persoonlijke informatie. “En besef goed: als iets gratis is, ben jij het product.”