Onderzoek naar duurzaamheid bij de NBd

Duurzaamheid staat hoog in het vaandel. Ondanks dat we niet op gewenste hoogte zitten, denken we al veel na over dit fenomeen. Zo ook Sam Musters (TU Eindhoven). Tijdens zijn stage doet hij onderzoek binnen de NBd hoe bewegwijzering duurzamer kan. We vroegen hem meer te vertellen.

Ook doet Sam onderaan dit artikel een oproep aan alle wegbeheerders die dit lezen, om zijn enquête in te vullen.

Wat is duurzaamheid?

Precies de vraag waar veel overheden, bedrijven, universiteiten en individuen mee worstelen op dit moment. Dit geldt ook voor de Nationale Bewegwijzeringsdienst. Hoe ga je een statisch systeem van allemaal unieke borden verduurzamen? Dat is waar ik mij mee bezig houd.

Tot zover kan ik twee conclusies trekken:

• Ten eerste, bewegwijzering is nog altijd een belangrijk onderdeel voor weggebruikers, en dus ook voor mij als “jonge” op de nieuwste navigatiesysteem rijdende weggebruiker.
• Ten tweede, het is een vak apart waar al jaren een groep van experts aan werken, en ervoor zorgen dat de bewegwijzering in Nederland een kloppend systeem is. Mijn onderzoek bestaat uit een drietal onderdelen, namelijk: oriënteren, prioriteren en leren.

Het creëren van een waaier

Om te beginnen het oriënteren; uitzoeken wat bewegwijzering precies is, wat de NBd wettelijk en niet-wettelijk allemaal doet, wat zijn de duurzame ontwikkelingen, en wat is de toekomst van bewegwijzering. Om deze kennis te verzamelen heb ik al veel mensen gesproken over duurzaamheid. Er staan nog meer interviews gepland. Om mijzelf breed te oriënteren heb ik contact met een grote groep mensen met allemaal verschillende achtergronden, met als doel een soort waaier te creëren waarin alles terug te vinden is aan informatie rondom duurzaamheid en bewegwijzering.

Om deze waaier te structureren gebruik ik twee circulaire categorisering methodes, namelijk de R-strategieën en de circulaire ontwerpprincipes uit het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Beide methodes zijn gebaseerd op de bekendere Ladder van Lansink (Preventie, hergebruik, recycling, verbranden en storten). De methodes delen een hoop maar vullen elkaar ook zeker aan. Zo zijn de R-strategieën erg materialistisch georiënteerd en mist er een stukje ontwerp en systematisch denken. Op dit vlak is het MIRT juist erg sterk.

Versobering en digitalisering

Nu duidelijk in beeld is wat er allemaal speelt binnen de NBd, is het nuttig om het potentieel te bepalen. Centraal ligt de vraag waar er winst te behalen is en waar de NBd zijn prioriteiten op moet richten. Hiervoor put ik meer uit mijn eigen wiskundige expertise, vanuit de TU Eindhoven. Als eerste zoom ik in op versobering en digitalisering, twee zeer belangrijke ontwikkelingen voor de NBd. Enerzijds omdat het de toekomst van bewegwijzering bepaalt, en anderzijds omdat deze thema’s een directe link met duurzaamheid hebben.

Tenslotte is preventie voor zowel de R-strategieën en de MIRT-processen de eerste categorie. Versoberen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door het aantal doelen op borden te reduceren, waardoor de grootte krimpt en minder materiaal verbruikt wordt. Ook zijn er kansen op het systematisch vlak. Bijvoorbeeld door minder herhalingen langs de weg.

Door de opkomst van meer en betere navigatiesystemen is de tijd misschien al rijp om op sommige locaties te versoberen. Uiteraard op voorwaarde dat de verkeersveiligheid en de kerndoelen van de NBd niet verloren gaan. Om de invloed van versobering en digitalisatie beter te begrijpen is er meer en herhaaldelijk onderzoek nodig. Helaas ligt dit niet binnen mijn scope. Ik richt mijn pijlen op de duurzame impact van versobering op verschillende scenario’s, of het breed toepasbaar is en op welke tijdschaal realisatie mogelijk is.

De rol van de NBd

Nadat er duidelijkheid kan worden gecreëerd over waar de prioriteiten van duurzaamheid liggen, wil ik nog kijken naar de rol die de NBd heeft in deze duurzame transitie. In de transitieleer gaat het vaak over leren (‘Learning activities’), het bewust verzamelen en delen van kennis, maar ook over het actief aansturen en helpen van ontwikkelingen en innovaties. Hopelijk kan deze theorie wat meer inzicht geven in wat de rol als kennisinstituut allemaal inhoudt, en wat de NBd allemaal kan doen om dit ook uit te dragen.

Mijn onderzoek is gericht op het creëren van meer inzicht in de prioriteiten van duurzaamheidsdoelen. Later kijk ik naar de rol die de NBd heeft in de transitie. In de transitieleer gaat het vaak over leren (‘learning activities’), het bewust verzamelen en delen van kennis en het actief aansturen en helpen van ontwikkelingen en innovaties. Het doel is dat deze theorie meer inzicht geeft in de rol van kennisinstituut en wat de NBd kan doen om dit meer uit te dragen.

Oproep aan alle wegbeheerders

Onderdeel van mijn onderzoek is het breed oriënteren op duurzaamheidsinitiatieven met alles wat met bewegwijzering te maken heeft. Ik zou het daarom enorm waarderen als zoveel mogelijk wegbeheerders de volgende enquête in kunnen vullen. Hopelijk kan ik dan een totaalbeeld creëren van alles wat er speelt bij de wegbeheerders.