Onderzoek naar duurzaamheid bij de NBd

We hebben duurzaamheid hoog in het vaandel staan. We zitten hiermee nog lang niet op de gewenste hoogte maar denken wel al veel na over dit fenomeen. Zo ook Sam, onze stagiair die binnen de NBd onderzoek doet naar hoe we bewegwijzering duurzamer kunnen maken. We vroegen hem om hierover meer te vertellen.

Wat is duurzaamheid?

Precies de vraag waar heel wat overheden, bedrijven, universiteiten en individuen mee te worstelen hebben op dit moment, waaronder ook de Nationale Bewegwijzeringsdienst. Hoe ga je een statisch systeem van allemaal unieke borden verduurzamen? Dat is waar ik mij de afgelopen tijd, en de aankomende maanden mee bezig ga houden.

Na de korte tijd bij de NBd kan ik in ieder geval al tot twee conclusies komen:

• Ten eerste, bewegwijzering is nog altijd een belangrijk onderdeel voor weggebruikers, en dus ook voor mij als “jonge” op de nieuwste navigatiesysteem rijdende weggebruiker.
• Ten tweede, het is een vak apart waar al jaren een groep van experts aan werken, en ervoor zorgen dat de bewegwijzering in Nederland een kloppend systeem is. Mijn onderzoek bestaat uit een drietal onderdelen, namelijk: oriënteren, prioriteren en leren.

Het creëren van een waaier

Om te beginnen het oriënteren; uitzoeken wat bewegwijzering precies is, wat de NBd wettelijk en niet-wettelijk allemaal doet, wat zijn de duurzame ontwikkelingen, en wat is de toekomst van bewegwijzering. Om deze kennis te verzamelen heb ik al een hoop mensen gesproken over duurzaamheid, en er staan nog meer interviews gepland. Om mijzelf breed te oriënteren heb ik contact met een grote groep mensen met allemaal verschillende achtergronden, met als doel een soort waaier te creëren waarin alles terug te vinden is aan informatie rondom duurzaamheid en bewegwijzering. Om deze waaier te structureren gebruik ik twee circulaire categorisering methodes, namelijk de R-strategieën en de circulaire ontwerpprincipes uit het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Beide methodes zijn gebaseerd op de misschien bekendere Ladder van Lansink (Preventie, hergebruik, recycling, verbranden en storten). De methodes delen een hoop maar vullen elkaar ook zeker aan, zo zijn de R-strategieën heel erg materialistisch georiënteerd en mist er een stukje ontwerp en systematisch denken, hier is het MIRT weer erg sterk in. 

Versobering en digitalisering

Wanneer de oriëntatie is gedaan en er duidelijk in beeld is van wat er allemaal speelt of kan gaan spelen voor de NBd, is het nuttig om het potentiaal te bepalen. Afvragen waar de winst echt te pakken is en waar de prioriteit voor de NBd moet komen te liggen. Hiervoor ga ik meer putten uit mijn eigen expertise vanuit de TU in Eindhoven, er moet namelijk gerekend gaan worden. Als eerste ga ik waarschijnlijk inzoomen op versobering en digitalisering, twee ontwikkelingen die waarschijnlijk erg bepalend gaan zijn voor de toekomst van bewegwijzering, maar die ook een sterk verband hebben met duurzaamheid. Preventie is tenslotte voor zowel de R-strategieën en de MIRT-processen de eerste categorie. Versoberen kan via verschillende manieren. Denk bijvoorbeeld aan het reduceren van het aantal doelen op de borden, dus kleinere borden en dus minder materiaalverbruik. Maar ook systematisch kan er versoberd worden, door bijvoorbeeld minder herhalingen langs de weg, dus minder borden en dus minder materiaalverbruik. Door de opkomst van meer en betere navigatiesystemen is het misschien al heel goed mogelijk om hier en daar te versoberen, mits de verkeersveiligheid en de kerndoelen van de NBd niet verloren gaan. Om de invloed van versobering en digitalisatie beter te begrijpen is er meer en herhaaldelijk onderzoek nodig, dit gaat helaas wel buiten mijn scope om. Ik ga vooral onderzoeken wat de duurzame impact is van versobering op verschillende scenario’s, of dit breed toepasbaar gaat zijn en op welke tijdschaal dit gerealiseerd kan worden.

De rol van de NBd

Nadat er hopelijk wat duidelijkheid kan worden gecreëerd over waar de prioriteiten van duurzaamheid liggen, wil ik nog kijken naar de rol die de NBd heeft in deze duurzame transitie. In de transitieleer gaat het vaak over leren (‘Learning activities’), het bewust verzamelen en delen van kennis, maar ook over het actief aansturen en helpen van ontwikkelingen en innovaties. Hopelijk kan deze theorie wat meer inzicht geven in wat de rol als kennisinstituut allemaal inhoud, en wat de NBd allemaal kan doen om dit ook uit te dragen.

Oproep aan alle wegbeheerders

Onderdeel van mijn onderzoek is het breed oriënteren op duurzaamheidsinitiatieven met alles wat met bewegwijzering te maken heeft. Ik zou het daarom enorm waarderen als zoveel mogelijk wegbeheerders de volgende enquête in kunnen vullen. Hopelijk kan ik dan een totaalbeeld creëren van alles wat er zoal speelt bij de wegbeheerders.